Gleason skoru, prostat kanseri hücrelerinin normal prostat hücrelerinden ne kadar daha çok farklılaştığını gösteren bir skorlama sistemidir. Kanser hücrelerinin üreme ve yayılım hızları hakkında fikir verir.
Gleson skoru, en az 2 en çok 10 olabilir. Skorlama 2-10 arasında değişir. Skorun yüksek olması kanserin daha agresif bir kanser olduğunu, etrafa ilerlemesinin daha hızlı olduğu anlamına gelir.
Gleason skorlaması patoloji uzmanı tarafından yapılır. Patoloji uzmanı prostat biyopsisi ya da prostat ameliyatı sırasında alınan prostat dokusunu mikroskop altında inceler. Prostat kanser hücreleri, normal prostat hücrelerinden farklılaşma derecelerine göre 1’den 5’e kadar rakamlarla ifade edilerek 5 gruba ayrılır. Buna Gleason paterni denir. 1. paternde prostat kanseri hücreleri normal prostat hücrelerine benzer görüntüdedir. 5. paternde ise kanser hücrelerinde normal salgı bezi görüntüsü nadiren görülür. Yani normal hücrelere göre en çok farklılaşan bu grup kanser hücreleridir.
Patoloji uzmanı, alınan prostat dokusunda en çok hangi gurup (patern) hücrelerin olduğunu tespit eder. En yaygın olan, yani tüm gözlenen paternlerin %50’sinden fazla olan paterne birincil patern denir. Daha sonra ikinci en sık (%5’ten fazla fakat %50’den az) ve üçüncü en sık paternleri belirler.
Gleason skoru, en yaygın olan patern ile ikinci sıklıktaki paternin sayılarının toplamıdır. Eğer alınan örnekte sadece 2 patern mevcutsa, bu durumda birincil ve ikincil patern sayıları toplanarak Gleason skoruna ulaşılır. Eğer örnekte tek bir patern varsa Gleason skoru patern sayısının iki ile çarpımıdır. Alınan doku örneklerinde 3 patern mevcutsa, Gleason skoru birincil patern (en yaygın olan patern) ile en yüksek dereceli patern sayıları toplanarak elde edilir. Örnek verecek olursak; birincil patern skoru 2, ikincil patern skoru 3 olsun. Ancak fakat bazı hücreler 4. paternde ise, bu durumda Gleason skoru 2+4=6’dır.
Gleason Skoru Ne İşe Yarar?
Gleason skorlama sistemi şu anda dünyada prostatik kanserinde en yaygın kullanılan derecelendirme sistemidir. Bu skorlama ile hastalığın evresi, biokimyasal nüks, metastatik hastalığa dönüşmesi ve sağkalım hakkında doğrudan ilişkili bulunmaktadır. Prostat biyopsisinde saptanan Gleason derecesi, hastaya uygulanacak tedaviyi planlamak için kullanılır. Yine Gleason derecesi, ameliyat ya da radyoterapi tedavisine olan cevabı tahmin etmek için başvurulan nomogramlara dahil edilir.
