Prostat füzyon biyopsi, prostat kanseri tanısında son zamanlarda kullanılmaya başlanan bir biyopsi türüdür. Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanser türüdür. Prostat kanserinin kesin tanısı prostat biyopsisi ile konur. Prostat dokusundan patolojik inceleme için örnek doku alınması işlemine prostat biyopsisi adı verilir.
Prostat Biyopsisi Nedir?
Klasik prostat biyopsisinde ya da diğer adıyla standart prostat biyopsisinde, prostattan ultrasonografi eşliğinde iğne ile alınan küçük parçalar kanser hücrelerinin olup olmadığını anlamak için patolojik incelemeye tabi tutulur. Bu işlem sırasında, biyopsi iğnesinin, prostat bezi içerisindeki kanser dokusuna isabet etmemesi yani kanserli dokuyu ıskalaması durumunda, aslında var olan kanser atlanmış olur. Prostatı bir mandalinaya, mandalinanın çekirdeklerini de kanser dokusuna benzetirsek, biyopsi iğnesi ile bu çekirdekleri isabet ettiremeyebiliriz. Yani klasik prostat biyopsisinde ultrason eşliğinde yapılan biyopside yapılan rastgele örneklemeyle, prostat kanserini atlayabilme ihtimali bulunmaktadır. Bu yüzden, biyopside kanser saptanamayan ancak klinik olarak kanser şüphesi olan hastalara ikinci hatta üçüncü defa prostat biyopsisi yapmak gerekebilir.
Prostat Füzyon Biyopsi Nedir?
Multiparametrik Manyetik Rezonans Görüntüleme Yöntemi Nedir?
Prostat füzyon biyopsisinde ise, prostattan biyopsi alınmadan önce, prostat yüksek çözünürlüklü MR ile görüntülenerek, prostat içindeki şüpheli kanser alanları önceden tespit edilir. Elde edilen bu görüntüler, özel bir ultrason cihazına (füzyon biyopsi cihazı) aktarılarak, bu şüpheli alanlardan ayrıca dokular alınır. Dolayısıyla bu yöntem ile prostat kanserinin gözden kaçma ihtimali çok daha düşüktür. Prostat füzyon biyopsisi, prostat MR/TRUS füzyon biyopsi, akıllı prostat biyopsisi olarak da bilinir.
Klasik prostat biyopsisinde, prostatın çeşitli yerlerinden, sistematik bir şekilde, ortalama 12 adet, rastgele doku parçaları alınır. Bu durum bazen kanserin atlanmasına neden olabilmekte ve daha sonra tekrar biyopsi alınmasını gerektirebilmektedir. Prostat füzyon biyopsinde ise, önceden tespit edilen şüpheli alanlardan biyopsi alındığı için, kanseri yakalama şansı daha yüksektir.
Klasik prostat biyopsisi makattan prostata girilerek yapılır. Bu durum bazen ciddi enfeksiyonlara yol açabilir. Prostat füzyon biyopsisi, perineal bölgeden yani makata girmeden, makat ile testis torbaları arasındaki bölgeden yapılır. Bunun en önemli avantajı, makat gibi kirli bir alana girilmediği için enfeksiyon ihtimalinin daha düşük olmasıdır.
Füzyon Prostat Biyopsi Nasıl Yapılır?
Prostat füzyon biyopsi yapılacak olan hastalara, bu işlemden önce multiparametrik manyetik rezonans görüntüleme (mpMRG) yapılır. Multiparametrik MR’da prostat içinde yüksek tümör riski taşıyan alanlar bilgisayarda belirlenir ve işaretlenir. Bu görüntüler ile transrektal ultrason ile alınan görüntüler bilgisayar ortamında üst üste getirilerek birleştirilir ve prostatın üç boyutlu görüntüsü oluşturulur. Üzerinde biyopsi iğnesi bulunan füzyon biyopsi robotu kolu, işaretlenmiş şüpheli alanlara yönlendirilir ve tespit edilmiş hedef alanlardan biyopsi alınır. Prostat füzyon biyopsi genel anestezi ya da bölgesel anesteziyle yapılır. Enfeksiyon gelişimini önlemek için işlem öncesi antibiyotik kullanılır.
Füzyon Prostat Biyopsi Ne Zaman Yapılır?
Normalde prostat kanseri şüphesi taşıyan, yani kan PSA değeri yüksek olan ya da prostat muayenesinde şüpheli bir durum tespit edilen tüm hastalara prostat füzyon biyopsisi yapılabilir. Ancak bu, hem işlemin maliyetinin yüksek olması hem de ulaşılabilirliğin daha sor olması açısından pek mümkün değildir.
Bu yüzden prostat füzyon biyopsisi, daha önce prostat biyopsisi yapılmış ve ancak patolojik incelemede prostat kanseri tespit edilmemiş olmasına rağmen, prostat kanseri şüphesi halen devam eden ve bu yüzden yeniden prostat biyopsisi yapılması düşünülen hastalara yapılmalıdır. Bu teknolojinin yaygınlaşması ve ucuzlaması ile birlikte, yakın gelecekte tüm prostat biyopsileri için bu yöntemin kullanılacağı tahmin edilmektedir.
Prostat Füzyon Biyopsi Avantajları Nelerdir?
Kanser riski taşıyan alanların tespit edilmesi nedeniyle kanseri yakalama ihtimalinin daha yüksek olması, tekrarlayan biyopsilere daha az gerek duyulması, doğrudan kanser şüphesi taşıyan bölgelerden biyopsi alınması, daha hızlı kanser tanısı konulmasını sağlaması ve transrektal ultrason ile görüntülenemeyen bölgelerden biyopsi alınabilmesi prostat füzyon biyopsinin en önemli avantajlarıdır.
Prostat Füzyon Biyopsi Teknikleri Nelerdir?
Füzyon prostat biyopsisinin kendi arasında 3 tipi bulunmaktadır. Bunlar;
MR Altında Yapılan Biyopsi: Bu yöntemde hem klasik prostat biyopsisi yapılmakta hem de MR ile prostat bezinde tespit edilen şüpheli alanlardan biyopsi alınmaktadır. Ancak bu teknikle prostat biyopsi yapılması son derece meşakkatlidir. Bu yüzden pek kabul görmemektir.
Kognitif MR Biyopsi: Bu yöntemde, prostat biyopsisini yapacak olan uzman, MR ile prostat bezinde belirlenen şüpheli alanları aklında tutar. Buralardan klasik yöntemde olduğu gibi ultrason eşliğinde biyopsi yapılır. Ancak küçük boyutta ve birden fazla noktada şüpheli alanların olması durumunda kognitif biyopsi yetersiz kalabilir. Bu yüzden çok sık kullanılan bir yöntem değildir.
Yazılım Destekli MR-Ultrason Füzyon Biyopsi: MR ile elde edilen prostat görüntülerinde kanser açısından şüpheli olan yerler işaretlenir. Daha sonra bu görüntüler, füzyon prostat biyopsi cihazına yüklenir. Yüklenen görüntüler yazılım aracılığıyla eşleştirilir. Ultrason probu prostat bezinin etrafında hareket ettirilir. Cihazdaki füzyon yazılımı, üst üste gelmiş olan MR görüntülerini buna göre kaydırır ve 3 boyutlu ultrason ve MR görüntüsü sağlanır. Biyopsi iğnesi, hedefe yönelik milimetrik bir hassasiyet ile yönlendirilerek biyopsi alınır.
Özet olarak;
Bazı kişilerde prostat muayenesi ya da kan PSA yüksekliği nedeniyle prostat kanserinden şüphe edilir. Öncelikle klasik yöntemle prostat biyopsisi yapılır. Sonuç normal gelir. Ancak hastanın PSA değeri yüksek kalır ya da yükselmeye devam edebilir. Bu durumda prostat kanseri şüphesi devam ediyordur. Bu gibi durumlarda yani prostat kanseri şüphesi olan hastalarda, tekrar biyopsi öncesinde multiparametrik MR ile prostat bezinin incelemesi çok önemlidir. Yapılan bu incelemede, prostat bezinde kanserin olabileceği alanlar tespit edilir. Bu gibi hastalarda artık, klasik biyopsi uygulamak yerine füzyon biyopsi tercih edilmelidir. Füzyon biyopsi yöntemleri arasında da, teknolojik açıdan diğerlerinden daha üstün olan, ultrason ve MR görüntülerinin gerçek zamanlı görüntülerinin eşleşmesinin kullanıldığı yöntem tercih edilmelidir.
